CHP AB Temsilcisi Kader Sevinç: İleriye Taşıyan Bir Anayasa İstiyoruz
CHP AB Temsilciliği Avrupa’nın Türkiye gündemini yakından izlemeye, ikili temaslarda bulunmak, yazılı ve görsel basına açıklamalarda bulunmak, konferans ve seminerlere katılmak ve çeşitli dergi ve gazetelere konu ile ilgili yazılar yazmak yoluyla Avrupa’daki Türkiye algısının izdüşümünü yakalamaya ve bu algıyı etkilemeye devam etmektedir. CHP AB Temsilcisi Kader Sevinç, bu amaçla, Euractiv.com’a son dönem gelişmeler hakkında bir mülakat vermiştir.
Anayasa Reform Paketi konusunda tutumu nedir?
CHP’nin, AKP tarafından hazırlanan Anayasa Reform Paketi konusunda tutumu nedir? AKP, hazırlanan paketin halkoyuna sunulması için gerekli olan üçte iki çoğunluğu sağlayabilmek için diğer partilerin desteğine ihtiyaç duymakta.
CHP AB Temsilcisi Kader Sevinç :
CHP Türkiye’de demokrasiyi ve sosyal reformları yaşama geçirmek için çalışan Avrupalı sosyal demokrat bir partidir. Bu bağlamda Türkiye’de Anayasal düzenin kapsamlı olarak yenilenmesinden yanayız. Hedefimiz erkler ayrımı, insan hak ve özgürlükleri, laiklik, kadın-erkek eşitliği, sosyal haklar, çevreye saygılı ekonomi, bilgi toplumu, ekonomik büyüme ve istihdam hedeflerini güvence altına alan ve ileriye taşıyan bir anayasadır.
Türkiye’nin mevcut Anayasası 1980 askeri darbesinden sonra hazırlandı. AKP’nin önerisi daha fazla özgürlük, Yüksek Askeri Şura’nın etkisinin azaltılması ve daha az yargı özerkliği anlamında daha “sivil” bir anayasa olarak sunulmakta. CHP’nin bu konudaki görüşleri nelerdir?
Kader Sevinç : Pakette yer alan 30 öneriden 27’si CHP’nin daha önceki değişiklik önerileri ile benzer fakat daha geri.
Örneğin, askeri darbeler döneminde en fazla mağdur olan parti olarak CHP, 1980 askeri darbesini yapanların yargılanması konusunda gerekli düzenlemeleri öneren ilk partidir. Ancak, bu pakette sizin de vurguladığınız gibi yargı bağımsızlığını ve tarafsızlığını önleyen üç madde var. Hakim ve savcıların atanmasında yürütmenin yargı üzerindeki yetkilerini daha da arttıran düzenlemeler öngörülmekte. CHP’nin önerisi Avrupa Konseyi’nin yaklaşımı ile uyumludur. Türkiye’nin siyasal uzlaşma ve kamu desteğinin sağlanması durumunda şu anki otoriter eğilimleri dizginleyecek bir erkler ayrımı sistemi yaratacağına inanmaktayız.
Başbakan Erdoğan, paketin amacının AB’ye uyum olduğunu belirtiyor. Bu reformlar gerçekten de süreci hızlandırır mı? Bazı Avrupalı Parlamenterler paketi olumlu karşıladı.
Kader Sevinç : Avrupa Parlamentosu’nda bulunan Sosyalistler&Demokratlar grubu başta olmak üzere Parlamento’nun diğer üyeleri ve bazı medya organları ve akademi çevreleri laiklik, güçler ayrılığı ve demokratik bir hükümetin önemi konusunda CHP’nin tutumunu desteklemektedir. Ayrıca, Avrupa Konseyi’nin Danışma Organı Venedik Komisyonu paketteki tüm maddelerin aynı anda referanduma sunulmasının demokratik olmadığını vurgulamaktadır.
TBMM’de yapılan oylamada partilerin kapatılması ile ilgili maddenin yeterli oyu alamayarak paketten düşmesini nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu sonuç sizin için sürpriz oldu mu?
Kader Sevinç : Pek çok değerli hukukçu bu madde ile yaratılan yasal sorunlardan rahatsızdı. Türk seçmeninin çoğunluğu siyasetçilerin kendi çıkarlarını koruyacak manevralardan değil yolsuzluğu önleyecek, demokrasi ve insan haklarını güçlendirecek anayasal değişikliklerden yana. Büyük olasılıkla AKP içinde de Başbakan Erdoğan’ın otoriter ve demokratik olmayan eğilimlerinden rahatsız olanlar var.
CHP parti yasaklaması konusunda mevcut düzenlemeden memnun mu? Bu yapının laikliğin korunması açısından önemi nedir?
Kader Sevinç : Hayır. Bu yaklaşım Türkiye siyasi atmosferinin çok basit bir yorumu olur. CHP Kopenhag siyasi kriterleri ile uyumlu bir anayasa istemektedir. Bu nedenle siyasal uzlaşmaya dayalı bir anayasa yenileme sürecinde ısrarlıdır. Bu süreç daha ileri, modern ve yaratıcı bir anayasanın önünü açacaktır. Ayrıca AP Sosyalistler&Demokratlar grubu başkanı Martin Schulz, CHP Genel Başkanı Sayın Deniz Baykal’la yaptığı basın toplantısında laikliğin demokrasinin en önemli temellerden biri olduğunu vurgulamıştır.
Ne yazık ki AKP hükümeti, yargı bağımsızlığını ortadan kaldıracak düzenlemelerle denge esasına dayalı bir düzenin bozulmasına neden olmaktadır. Ayrıca reddedilen madde yasadışı faaliyetlerde bulunan gruplarla ilişkisi olan partileri kapatma yetkisini yargının elinden almaktaydı.
Siyasal partilerin kapatılması demokrasi açısından bir sorundur ve mevcut yasalar değiştirilmek zorundadır. Bu değişiklikler, AKP’nin “sorunları yeni sorunlarla ikame eden” yaklaşımı çerçevesinde değil, daha modern ve demokratik bir anayasa ile sonuçlanacak uzlaşmaya dayalı bir sürecin eseri olacaktır.
Anketler AKP’nin oy oranını %40, CHP’nin oy oranını %21 olarak göstermekte. CHP’ye olan destek neden bu kadar düşük? Nedeni genç seçmenler mi?
Kader Sevinç : 26 Nisan tarihi itibariyle yapılan anketlerde AKP % 29, CHP yaklaşık %26 oy oranına sahip. Kamuoyunun tercihleri değişebilir. Eğitimli, çalışan, emekçi kesimlere mensup seçmen CHP’ye oy vermekte. Dinsel duyguları sömüren ve seçim yardımları dağıtan partiler zaman zaman daha fazla oy alabilmekte. CHP olarak bizim görevimiz 21. yüzyılın rekabetçi Türkiye’sini kurmak konusunda daha fazla çalışmaktır.
Kuzey Kıbrıs seçimlerini iki devletli çözümden yana olan Derviş Eroğlu’nun kazanması konusunda CHP’nin değerlendirmesi nedir? Sonucun Ada’nın birleşme ümitlerini yıkması ve Türkiye’nin AB sürecini etkilemesi olasılık dahilinde.
Kader Sevinç : CHP, Kıbrıs’ta yaşanan soruna taraflar arasında diyalog yoluyla çözüm bulunmasından yana. Türk tarafı 2003 yılında barıştan yana olan tavrını Birleşmiş Milletler’in Annan Planı’na “evet” demekle göstermiş oldu. Bu AB’nin de istediği bir sonuçtu. Buna rağmen AB plana “hayır” oyu kullanan Güney Kıbrıs’ı Birliğe kabul etti. O günden bu yana yaşanan gelişmeler Türk tarafını da etkiledi. Sayın Eroğlu görüşmelere devam edeceğini açıkladı. Doğu Akdeniz’de barışı ve ekonomik dinamizmi sağlayacak akılcı bir çözümün bulunması hepimizin ortak arzusudur.